એ જ બહુ છે.

સંબંધો બનતા રહે
એ જ બહુ છે.

બધા હસતાં રહે
એ જ બહુ છે.

દરેક જણ.. દરેક સમયે.
સાથે નથી રહી શકતા .


યાદ એકબીજાને કરતાં રહે
એ જ બહુ છે.

લાગણીના દસ્તાવેજ

"પપ્પા, મમ્મી મંદિરે ગઈ છે, ત્યાં એક સવાલ મારા મગજ માં આવ્યો છે, તો હું પૂછું ?"

"પૂછ ને બેટા.." મેં દેવાંગને કીધું,

"પપ્પા, થોડા સમય પહેલા જીતુમામા આવ્યા હતા. નાનાજીનું મકાન વેચી રહ્યા છે. તમે અને મમ્મીએ કોઈ પણ સવાલ-જવાબ કર્યા વગર તેમણે આપેલ પેપર ઉપર સાઇન કરી આપી .. તમે તો મને શીખવાડયું હતું.. કોઈ પણ પેપરને ટોપથી બોટમ સુધી વાંચ્યા વગર સહી કરવી નહીં.."

"તારો સવાલ યોગ્ય છે.. પણ ઘણી વખત પ્રેમ ઉપર વિશ્વાસની જીત હોય છે.. એ માટે તારે જીતુમામાના ભૂતકાળમાં જવું પડશે. અત્યાર સુધી તને વાત કરી ન હતી પણ હવે વાત કરવાનો સમય આવી ગયો હોય તેવું મને લાગે છે."

"તારી માઁ 10 વર્ષની હતી અને તારા જીતુમામા 18 વર્ષના હતા, ત્યારે તારા નાના મતલબ તારી મમ્મીના પપ્પાનું અચાનક અવસાન થયું."

"તારા મામા હજુ કોલેજમાં આવ્યા હતા. કોલેજ જીવન અને તેમના સ્વપ્નાં રોળાઈ ગયા. અચાનક ઘર ચલાવવાની જવાબદારી માથે આવી. સવારની કોલેજ અને ત્યાંથી સીધા નોકરી ઉપર.. રાત્રે થાકીને આવે ત્યારે રાત્રી ના 9 વાગી ગયા હોય... સંઘર્ષ કરતા કરતા તેઓ ગ્રેજુએટ થયા...."

"આ બાજુ.. તારી મમ્મી 15 વર્ષની થઈ, ત્યારે અચાનક તેના ચુનીકાકા કોઈ છોકરો બતાવવા લાવ્યા.. છોકરો SSC પાસ હતો અને કોઈ ફેકટરીમાં મશીન ચલાવતો હતો. એ સમયે તારી માઁ પણ ત્યાં હાજર હતી."

"ચુનિકાકા જ્યારે એવું બોલ્યા કે જીતુ, તારા માથે ઘરની જવાબદારી અચાનક આવી ગઈ છે.. સ્મિતાને ભણાવીને શું ફાયદો ? એ તો પારકા ઘરે જવાની. તેના કરતાં તેના લગ્ન કરી નાખ તો એક જવાબદારી તારા ઉપર થી ઓછી થાય.."

"અત્યાર સુધી સંયમ રાખી અને શાંતિથી સાંભળી રહેલ તારા મામા એકદમ કડવી ભાષામાં લાલ આંખ કરી બોલ્યા..

"કાકા, એ ચિંતા તમારે કરવાની જરૂર નથી.. મારો બાપ ગયો, પછી એક રૂપિયાની મદદ નથી તો તમે કરી કે ન તો મેં તમારી પાસે માંગી છે. તો કયા આધાર ઉપર તમે મને સલાહ આપવા આવ્યા છો ?"

"હવે તમારી જાણ ખાતર સાંભળી લ્યો" .. તેણે સ્મિતાને નજીક બોલાવી માથે હાથ ફેરવી કીધું, "કાકા, આ મારી ફક્ત નાની બહેન નથી, પણ પપ્પાના ગયા પછી એ મારી નજરમાં મારી દીકરીનું પણ સ્થાન ધરાવે છે. તેનો બાપ કે મોટો ભાઈ, જે સમજો તે હું છું...

સ્મિતાની ઈચ્છા હશે, તેટલુ એ ભણશે અને તેની ઇચ્છા હશે, ત્યાં એ લગ્ન કરશે. માટે આજ પછી આવી વાતો લઈ અહીં અમારા ઘરે તમારે આવવું નહિ.."

"કાકા ગયા પછી તારી માઁ જીતુમામાને ભેટી ખૂબ રડી.. તેને ખાતરી થઈ ગઈ કે મારુ જીવન એક સલામત હાથમાં છે."

"તારા મામા તારા નાનાજીનું જુનું બજાજ સ્કૂટર ફેરવતા... પણ તારી માઁ ને કોલેજ માટે એ જમાના નું કાઈનેટિક અપાવી દીધું... તારી માઁ IT એન્જીનીયર થઈ, તેની પાછળ તારા મામાનું વિશેષ યોગદાન રહ્યું. તારા મામા એ સમયે પોતાની જવાબદારીમાંથી છટકી ગયા હોત અને SSC પાસ મશીન ઓપરેટર સાથે તારી મમ્મીના લગ્ન કરાવી દીધા હોત, તો વિચાર તારી માઁ ની હાલત અત્યારે શું હોત..?"

"તારી મમ્મી અને હું એક જ IT કંપનીમાં સર્વિસ કરતા હતા.. તારી મમ્મીએ જ્યારે મારી સાથે લગ્નની ઈચ્છા જાહેર કરી ત્યારે પણ તારા મામાએ મારા ખાનદાન અને મારી સંપૂર્ણ તપાસ કરી લગ્ન માટે હા પાડી, એક સલામત હાથમાં પોતાની વહાલી બેનનું જીવન મને સમર્પિત કર્યું. અને કન્યાદાન પણ તારા મામા-મામીએ આપી પોતે આપેલ વચન કે જવાબદારી અને ફરજ પુરા કર્યા."

"બેટા, શું તારા મામાને કોઈ આર્થિક માનસિક તકલીફ નહિ પડી હોય ? તારી માઁ ફક્ત નહિ ... પણ મારો સાળો હોવા છતાં કહું છું.. આવી વ્યક્તિ લાખોમાં એક મળે, આવી વ્યક્તિની લાગણી ઈમાનદારી અને રૂપિયાથી જોખવાની ભૂલ ન કરાય.. વચ્ચેનો સમય એવો આવ્યો કે IT સેકટરમાં મંદી આવી, મારી નોકરી જતી રહી, ત્યારે આ આલીશાન ફ્લેટના બે મહિનાના હપ્તા તારા મામાએ ભરી આપ્યા, જે તારી માઁ ને પણ ખબર નથી.. જોકે ફરી મારી નોકરી થતા મેં રૂપિયા પરત કરી દીધા હતા."

દેવાંગની આંખો ભીની થઇ.. તે બોલ્યો "પપ્પા, તમે મારી ગેરસમજો યોગ્ય સમયે દૂર કરી.."

ત્યાં ડોર બેલ વાગ્યો..

મેં જોયું.. તો જીતુમામા, મામી અને સ્મિતા બારણે ઉભા હતા.. મેં ઉભા થઇ તેમને આવકાર્યા.

દેવાંગ તેના મામાને દર વખતે પગે તો લાગતો જ હતો, પણ આજે પ્રથમ વખત તેણે મામાના ચરણ સ્પર્શ કર્યા.

સ્મિતા દોડતી અંદર ગઈ, પાણી લાવી, ભાઈ ભાભીને પગે લાગી. સ્મિતા બોલી, "મંદિરેથી આવતી હતી.. ત્યાં ભાઈ-ભાભી મને મળી ગયા."

જીતુમામાએ થેલીમાંથી બે ચેક કાઢી, સ્મિતાના હાથમાં મૂકી કીધું, "લે બહેન, આ તારા હક્ક નું.."

મેં દેવાંગ સામે જોયું...

સ્મિતા હાથ જોડી બોલી, "મોટાભાઈ... લોકો પહેલા હક્ક કરે છે પછી ફરજ નિભાવે છે, તમે કોઈ પણ પ્રકારની અપેક્ષા વગર ફરજ નિભાવી છે... આજે મારુ અસ્તિત્વ અને આર્થિક સધ્ધરતા ફક્ત તમારે આભારી છે... આ ચેક પાછા લઈ જાવ.. ઈશ્વરે મને તમારા જેવો ભાઈ આપ્યો એ પૂરતું છે."

"જો સ્મિતા... અણહક્કનું લેવું નહિ અને હક્કનું જતું કરવું નહીં, એ સિદ્ધાંત ઉપર હું જીવન જીવી ગયો... મેં ધાર્યું હોત તો તું નાની હતી ત્યારે જ મારા નામે પપ્પાનું મકાન કરાવી લીધું હોત.. પણ આ બધી કપટ લીલા કોના માટે કરવાની..?

કોઈ લેણદેણના અધૂરા લાગણી ના સંબંધો તારી અને મારી વચ્ચે હશે.. એટલે તો ઘરની જવાબદારી મારા માથે મૂકી પપ્પા જતા રહ્યા. આવતા જન્મ માટે ચોપડો ચોખ્ખો રાખી જવું છે.." તેઓ ભીની આંખે બોલ્યા.

બન્ને ભાઈ બહેન એક બીજાને ભેટી રડી પડ્યા..

દેવાંગની આંખો ભીની હતી... મામાના ગયા પછી એ બોલ્યો, "પપ્પા, વ્યક્તિ ઓળખવામાં હું કાચો પડ્યો... લાખોમાં આવી એક વ્યક્તિ મળે.. મમ્મી, તું ખરેખર નસીબદાર છે."

મેં હસીને કીધું, "બેટા, હવે ખબર પડી ને કે "લાગણીના દસ્તાવેજ" વાંચવાના ન હોય.."